Goedereede , Zeeuws: Goeree is een stad en voormalige gemeente in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Het stadje telt circa 2.000 inwoners en is gelegen op de kop van het eiland Goeree-Overflakkee, het voormalige eiland Goeree . Tot 31 december 2012 vormde Goedereede met de dorpen Ouddorp en Stellendam. een zelfstandige gemeente.
Goedereede was vroeger een belangrijke handelsplaats met stadswallen. De naam Goedereede betekent "veilige ankerplaats". Op het grondgebied van Ouddorp was vroeger een Romeinse nederzetting.
Omstreeks de derde eeuw zou door ophoging en aanslibbing het eiland Westvoorn zijn ontstaan. In de middeleeuwen nam door de gunstige ligging van het eiland en de uitbreidende scheepvaart de bedrijvigheid op en rond het eiland toe. Steeds meer vissers, boeren en kooplieden vestigden zich op Westvoorn. Deze nederzetting kreeg de naam van Goede Reede of Goer-ee .
De nederzetting kreeg in 1312 stadsrechten en privileges van de heer Gereart van Voorne. Een belangrijk recht werd verkregen in 1331, namelijk het recht van vrije weekmarkt. Dit hield in dat de handel in een bepaalde streek naar een bepaald centrum werd getrokken. Het handelsverkeer kwam op gang en rond het jaar 1477 was er sprake van een bloeiende economie.
Ondertussen teisterden water, storm en wind het eiland onder meer in de jaren 1421, 1530, 1570 , 1618 en 1682. In 1418 werd de stad geteisterd door krijgsvolk van Jan van Beijeren en door brandstichting en plundering ernstig geschonden. In 1490 moest men zich weren tegen de Zevenbergers en in dat jaar sloeg de stad bovendien een aanval af van de Hoeksen onder Frans van Brederode[1]. In 1482 werd de stad grotendeels in de as gelegd, doordat een vrouw in de Catharinastraat hete as had uitgegoten. De stad werd echter steeds herbouwd. Rond 1545 telde Goedereede 160 huizen binnen de stadsgrachten. Aan het eind van de 16e eeuw, kort na de invoering van de protestantse Reformatie, vonden in Goedereede en Ouddorp de geruchtmakende heksenprocessen op Westvoorn plaats, waarbij vrouwen en mannen ter dood werden gebracht.
De historische economische grootheid en het aanzien van Goedereede gingen verloren door de vele aanslibbingen. De haven moest steeds worden verlegd, de kooplui trokken er weg, en de handel en visserij verliepen evenzeer steeds moeizamer. Goedereede werd na het bedijken van de omliggende polders een landbouwdorp. Het stadje raakte steeds meer in verval. De stadsmuren werden niet meer onderhouden en tenslotte gesloopt. De laatste poort van Goedereede, de Molenpoort is rond de vorige eeuwwisseling gesloopt.
Door Rijkswaterstaat is na de Watersnoodramp van 1953 besloten om ter beveiliging van Goedereede de haven af te dammen. In 1958 is even ten zuiden van Goedereede-Havenhoofd een dam met een duiker aangebracht. Scheepvaart naar Goedereede was daarmee niet meer mogelijk en alle vissers werden nu gedwongen op het Havenhoofd te blijven liggen.
In het jaar 2011 heeft de voormalige gemeente Goedereede een QualityCoast Bronze Award mogen ontvangen voor haar inspanningen om een duurzame toeristische bestemming te worden.[2] In 2012 bestond Goedereede 700 jaar, dit werd gevierd met diverse festiviteiten. [3]
De Utrechter priester Adriaen Florisz. Boeyens was de enige Nederlandse Paus, Adrianus VI. Omdat Utrecht en de Nederlanden destijds nog onderdeel waren van het Heilige Roomse Rijk beschouwen Duitsers hem ook als Duitse paus. Priester en theoloog Boeyens was tussen 1492 en 1507 pastoor van Goedereede, maar benoemde een andere priester als zijn waarnemer. Boeyens heeft ook enige tijd in Goedereede gewoond; tijdens zijn ambtsperiode en daarna keerde hij tot 1522 regelmatig terug naar Goedereede om er in de parochiekerk de hoogmis op te dragen en de biecht af te nemen. In zijn voormalige woonhuis bevindt zich thans het hotel-restaurant De Gouden Leeuw, dat nog altijd een Pausenkamer heeft, die gehuurd kan worden voor speciale gelegenheden. Na de invoering van de Reformatie eind 16e eeuw nam de publieke herinnering aan de oud-pastoor sterk af. In het gemeentearchief van Goedereede is nog een brief bewaard gebleven die de toenmalige bisschop Adriaen naar Goedereede stuurde.
Zie verder de lijst met rijksmonumenten in Goedereede.
Een deel van Goedereede is een beschermd dorpsgezicht.
Op donderdag is er van 9.00 tot 13.00 uur weekmarkt op de Noordzijde Haven, de Markt en de Zuidzijde Haven. Behalve een bakker, een sportwinkeltje, en een kleine supermarkt kent Goedereede nauwelijks een middenstand meer.
Molen Windvang in 2008.
De toren en de molen in 1910.
Noordzijde Haven
Beluister
Bron: wikipedia.
