Lutten is een kern in de gemeente Hardenberg in de Nederlandse provincie Overijssel. Het is een streekdorp, ontstaan langs het voormalige kanaal de Dedemsvaart. De oorspronkelijke naam van het dorp luidde dan ook Lutten aan de Dedemsvaart. Het dorp telt ruim 2100 inwoners.
Lutten is van oorsprong een veenkolonie. Lang voordien vestigden zich een aantal boeren op een zandrug tussen de moerassen. Het land werd in kavels tussen hen verdeeld. Deze liggen in het huidige Oud-Lutten, iets ten noordoosten van het huidige dorp. Na de aanleg van de Dedemsvaart en het afgraven van de veenlaag werd de grond geschikt gemaakt voor kleinschalige landbouw. Langs het kanaal en de veenwijken werden boerderijtjes en woningen gebouwd. De boeren hadden veelal een gemengd bedrijf, dat wil zeggen met akker- en weidegrond. Een aantal boeren uit Groningen kocht wat grotere stukken grond. Omdat zij veel aardappelen teelden, werd in Lutten een aardappelmeelfabriek gesticht, "De Baanbreker". Langzamerhand vestigden zich middenstanders in het dorp en werden kerken en scholen gebouwd.
Ongeveer midden in het dorp begon men in 1854 met de bouw van de Nederlands Hervormde Kerk. Jan van Loo bouwde in 1857 hiervoor het orgel, dat in 1858 in gebruik werd genomen..
Op de begraafplaats achter de kerk staat een beuk van meer dan 150 jaar oud.
Lutten was sinds 1897 aangesloten op het net van de Dedemsvaartsche Stoomtramweg-Maatschappij. Deze lijn liep van Coevorden naar Zwolle met een aftakking naar Heemse. Lutten had ook een D.S.M.-tramstation.Later ging de tramweg over in E.D.S. en werd na de oorlog in 1947/48 opgeheven. Lutten was vanaf toen op busvervoer aangewezen.
In Lutten wordt dialect gesproken. Het is een Sallands dialect en komt het meest overeen met het Vechtdals met invloed van het Zuid-Drents. Voorbeelden zijn te zien op www.detaalvanlutten.nl
De meeste Luttenaren waren oorspronkelijk werkzaam in het boerenbedrijf en gedurende de campagne in de aardappelmeelfabriek. Na de Tweede Wereldoorlog trad een verandering op. De landbouw werd meer en meer gemechaniseerd en de aardappelmeelfabriek werd gesloten. Het kanaal werd voor een groot gedeelte gedempt en de meeste inwoners waren voor werk aangewezen op een baan buiten de plaats.
De vroegere aardappelmeelfabriek staat er nog, maar heden ten dage worden er plastic buizen verhandeld. De fabriek draagt tegenwoordig de naam "Wildkamp". In 2004 speelde Ton Sijbrands hier het wereldkampioenschap blind-simultaandammen.
De watertoren in Lutten neemt een belangrijke plaats in het dorpsbeeld in.
Watertoren te Lutten
Voormalig hotel Jachthuis
Voormalige Baanbreker
Kijkend richting Dedemsvaart
Centrum Lutten met Spar en Zwartedijk
Lutten Centrum
Gedenkteken 750 jaar bestaan van Lutten
Nederlands Hervormde kerk uit ca. 1850
Beuk van meer dan 150 jaar op kerkhof Lutten
Anerweg, richting Gramsbergen
Foto uit 1971 van de molenromp
Bron: wikipedia.
