Netersel is een klein landbouwdorpje in de Noord-Brabantse Kempen. Het dorp maakt deel uit van de gemeente Bladel en is een van de Acht zaligheden. Het dorp telt 870 inwoners en kent een rijk verenigingsleven.
Een aantal akten die betrekking hebben op Netersel zijn te vinden in het archief van de abdij van Postel. De Priorij van Postel bezat namelijk veel grond in eigendom in de wijde omgeving van Postel. In Netersel richtte de Priorij een pachthoeve in, de Kapelhoeve, die ze tot 1648 kon exploiteren. De hoeve had ongeveer 100 hectare grond in bezit. In de 14de en 15de eeuw kende de Kempen een tijd van duurzame welvaart: de zogenaamde Vlaams-Brabantse Gouden Eeuw. In die tijd werd in Netersel woeste grond ontgonnen, werden er nieuwe hoeven gesticht en er werd een stenen kerk gebouwd. De basis voor deze welvaart was de samenwerking vanwege wederzijds belang tussen de hertogen van Brabant, de regionale en lokale machthebbers en de kerkelijke instellingen. Het platteland leverde graan en wol aan de snel groeiende steden als Antwerpen.
Netersel lag in die tijd aan de verbindingsbaan vanuit Breda naar Bladel en verder de steden Maastricht, Aken en Keulen.[1]
In Netersel werden in de 19e en 20e eeuw regelmatig grote stukken baksteen en tufsteen opgegraven in de buurt van de huidige pastorie aan De Hoef. Romantici zoals August Snieders dachten dat deze afkomstig zouden zijn van Pladella Villa. Ook geleerden ondersteunden deze mening. In 1925 werd bewezen dat het om een 13e-eeuws kasteeltje ging, terwijl Pladella Villa in de 10e eeuw bestond.
Sedert de Napoleontische tijd behoorde Netersel tot de gemeente Bladel en Netersel. Sedert de gemeentelijke herindeling van 1997 behoort Netersel tot de fusiegemeente Bladel.
Netersel kent weinig oude huizen, mede omdat de Tweede Wereldoorlog haar tol heeft geëist. Niettemin is het dorp aantrekkelijk en telt een aantal, zij het bescheiden, bezienswaardigheden.
Centraal in het dorp is het Carolus Simplexplein, wat eigenlijk eerder een aaneenschakeling is van een aantal plantsoenen, dan een plein. Het is genoemd naar Karel de Eenvoudige. Hieraan vindt men de bescheiden nering van het dorp, en bovendien:
Verder vindt men te Netersel:
Ook kent Netersel twee Mariakapellen en wel:
Rond de dorpskern liggen weilanden en velden voor landbouw, veeteelt en boomteelt. Ontginningen omstreeks de jaren '50 van de 20e eeuw hebben hier en daar een grootschalig landbouwgebied doen ontstaan. Ten zuiden van Netersel ligt nog een restant van het oude cultuurlandschap. Naar het noordwesten ligt de Neterselse Heide, dat overgaat in de Mispeleindse Heide met het Goorven en De Flaas en uitgestrekte naaldbossen op het grondgebied van de gemeente Reusel-De Mierden.
Ten oosten van Netersel ligt het dal van de Grote Beerze.
Netersel is aangesloten op het Wandelroutenetwerk en het Fietsroutenetwerk.
De in Netersel geboren Wim Hendriks heeft een woordenboek samengesteld onder de titel Nittersels Wóórdenbuukske. Het boek behandelt de woordenschat van het dialect van Netersel. Het Kempenlandse dialectgebied strekt zich grofweg uit van Eindhoven tot aan de Mierden en van Oirschot en Best tot aan Borkel en Schaft. Dit komt ongeveer overeen met het Kwartier van Kempenland. Het Nittersels Wóórdenbuukske is niet alleen een verklarend woordenboek, maar put zijn kracht vooral uit de voorbeeldzinnen, die bij iedere ingang worden gegeven. Zij dienen ter illustratie van het levend taalgebruik in Netersel, zoals dat door Hendriks is gesproken en gehoord. Op die manier is het een beschrijving van het dialect dat verder gaat dan een opsommende woordenlijst.
Elke eerste zondag van augustus wordt er een gezellige, druk bezochte jaarmarkt gehouden midden in het dorpshart.
Bladel, Hulsel, Lage Mierde, Westelbeers, Casteren
Bron: wikipedia.
