Heerhugowaard is een plaats en gemeente in de regio West-Friesland in de Nederlandse provincie Noord-Holland. Heerhugowaard hoort historisch gezien niet bij Kennemerland maar valt wel onder de gemeentelijke samenwerkingsregio Kennemerland via Noord-Kennemerland.
Het huidige Heerhugowaard is ontstaan als agglomeratie tussen de dorpen Zuid, De Noord en 't Kruis, waarbij in eerste instantie Zuid als zelfstandige kern verdween en geheel opging in Heerhugowaard, dat begon als een lintdorp langs de Middenweg, met uitlopers langs onder andere de Hondeweg . 't Kruis groeide door uitbreiding in de jaren negentig van de twintigste eeuw steeds meer aan bij Heerhugowaard. De Noord is voor een groot gedeelte nog een losliggend dorp, alleen het zuiden is opgegaan in de stad. Ook andere buurtschappen worden langzaam steeds meer opgenomen in de stad. Butterhuizen is daar een goed voorbeeld van.
Toen in de 17e eeuw particuliere investeerders besloten het meer droog te maken, was dat om landbouwgrond te creëren. In 1630 viel de 39,0 km² grote polder droog, waarna het land werd verdeeld onder de initiatiefnemers. In tegenstelling tot wat bij bijvoorbeeld de Beemster het geval was, viel de kwaliteit van de grond erg tegen. In 1674 overwoog men zelfs de polder weer vol te laten lopen, redenerend dat het gebied als viswater rendabeler zou zijn.
In de loop van de tijd is de bevolking uitgebreid. In 1960 telde Heerhugowaard 6.800 inwoners, in 1975 25.000, in 2004 47.239, en per 1 juli 2006 49.644 . Op 14 mei 2007 is de 50.000e inwoner verwelkomd. Heerhugowaard was in de jaren zeventig zelfs een paar jaar de snelst groeiende gemeente van Nederland. Volgens de meest recente gegevens zal Heerhugowaard tot 2015 nog ruim 6.800 woningen bouwen. Het is de bedoeling dat Heerhugowaard na alle uitbreidingen rond de 63.000 inwoners zal tellen. Het overgrote deel hiervan woont in nieuwbouwwijken, waarvan de laatste Zuidwijk-Huygenhoek en Stad van de Zon zogeheten Vinexwijken zijn.
De dorpskern van De Noord ligt aan de Middenweg, de kern van Zuid is te vinden aan de Stationsweg bij de oude kerk, die op de Middenweg uitkomt. Ook liggen er kleine buurtschappen. De dorpskern is het beste terug te vinden in de wijken Centrumwaard en De Noord. Heerhugowaard heeft een klein winkelcentrum in Centrumwaard en een groot winkelcentrum in de wijk Middenwaard. Daarnaast zitten er ook verschillende kroegen, clubs en ook een bioscoop.
In Heerhugowaard volgen de meeste wijken het patroon van drooglegging, waardoor het een sterk orthogonale opzet heeft. Binnen de vierkanten zijn de 'jaarringen' van wijken goed af te lezen. De eerste wijken in een nog traditionele opzet, wijken als Schrijverswijk, de Bomenwijk en de Planetenwijk in de jaren zeventig-stijl. De woonerven van de late jaren zeventig, vooral in de Edelstenenwijk, en de terugkeer naar de wat meer strakkere opzet in de jaren negentig . In het nieuwe stedelijk gebied Stad van de Zon dat rond 2012 geheel gereed zal zijn bestaat de energievoorziening voor een aanzienlijk deel uit zonne-energie.
De omgeving van Heerhugowaard is landschappelijk zeer divers. Halverwege de jaren tachtig is in Heerhugowaard een 61 hectare groot parkbos aangelegd, de "Waarderhout". Daarnaast is er veel agrarische activiteit in de naaste omgeving, waaronder glastuinbouw en verscheidene bloembollenvelden. Er zijn meerdere molens die aan de droogmakerij herinneren; deze molens dateren van oorsprong uit de 17e eeuw.
Heerhugowaard is een overwegend moderne plaats met een aantal dorpse kenmerken en een overwegend tuinstedelijke opzet, dat zich in de 19e eeuw snel ontwikkeld heeft met de komst van onder andere industrie. Bezienswaardigheden in Heerhugowaard zijn:
In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten en oorlogsmonumenten, zie:
Heerhugowaard herbergt meerdere sportverenigingen binnen de gemeentegrenzen. Voetbalclubs zijn:
De twee paardensportverenigingen zijn Rijvereniging Heerhugowaard en Rijvereniging/ponyclub Phoenix , beide aan de Rustenburgerweg gelegen.
Voorts zijn er twee tafeltennisverenigingen, handbalvereniging, atletiekvereniging, een honkbalclub, twee tennisverenigingen, een volleybalvereniging, een schietvereniging, een jeu de boules-/petanquevereniging, een badmintonvereniging gevestigd in één gebouw. Het Han Fortmann is apart geplaatst in een nieuw gebouw; De Waardse Kil en de Don Bosco zijn in 1 gebouw geplaatst, waarmee er uit twee scholen één school is voortgekomen, het Johannes Bosco. De belangrijkste onderwijsinstellingen zijn:
Verder heeft Heerhugowaard sinds de jaren zeventig een muziekschool. Het muziekonderwijs vindt sinds 2008 plaats in Cool kunst en cultuur. Er is een samenwerkingsverband met de gemeente Langedijk die het mogelijk maakt dat er muziekonderwijs is voor zowel lage als hogere inkomens.
De gemeenteraad van Heerhugowaard telt 31 zetels. Hieronder staat de samenstelling van de gemeenteraad sinds 1998:
* = afsplitsing van Burgerbelang
Heerhugowaard is gedurende de Vinex-taak samen met Alkmaar en Langedijk, ook wel aangeduid met het HAL-gebied, een verband aangegaan om samen als verstedelijkt gebied te opereren in onder andere woningbouw, werkgelegenheid, natuur en recreatie en infrastructuur. Nu de taakstelling formeel is afgerond is de samenwerking op een laag pitje gezet met name door toedoen van de gemeente Alkmaar. Wel zijn alle drie gemeenten druk bezig de projecten af te ronden. Daardoor is nu een verstedelijkt gebied ontstaan dat op meerdere punten groots is voor de regio. De complete stad zal na alle uitbreidingen circa 181.000 inwoners tellen, wat haar dan de op één na grootste "stad" van Noord-Holland zal maken, na Amsterdam. Dit wordt ook wel "Alkmaar Stad" genoemd.
Het verstedelijkte gebied neemt in de regio een belangrijke plaats in. Het gebied is min of meer vastgegroeid aan andere plaatsen, en heeft als complete agglomeratie ongeveer 305.000 inwoners. Deze agglomeratie strekt zich globaal uit van Uitgeest tot en met de dorpen in de gemeente Schagen, en van Bergen, tot en met Obdam. Dit wordt ook wel "Groot Alkmaar" genoemd.
Heerhugowaard ligt aan de provinciale wegen N241, N242, N507 en de N508.
Heerhugowaard heeft daarnaast goede busverbindingen met de omliggende plaatsen.
Station Heerhugowaard ligt aan de volgende spoorverbindingen:
De spoorlijn Den Helder - Alkmaar werd geopend in 1865 en geëlektrificeerd in 1958. De spoorlijn Heerhugowaard - Hoorn werd geopend in 1898 en geëlektrificeerd in 1974.
Heerhugowaard is een Millennium Gemeente.
Noord-Holland: Steden en dorpen Nederland: Provincies · Gemeenten
Alkmaar · Drechterland · Enkhuizen · Heerhugowaard · Hollands Kroon · Hoorn · Koggenland · Langedijk · Medemblik · Opmeer · Schagen · Stede Broec
Bron: wikipedia.
